Những đứa trẻ bị bỏ lại đứng xếp hàng chờ cơm trưa tại một trường làng ở tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Ảnh: Telegraph.
Cụm từ “trẻ em bị bỏ lại phía sau” thường ám chỉ những em nhỏ lớn lên tại quê nhà, bị cách trở bởi cha mẹ hoặc người giám hộ di cư đi làm ăn xa, theo định nghĩa của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF). Hàng triệu trẻ em trên toàn cầu đang phải đối mặt với thực tế này, đặc biệt phổ biến tại các quốc gia có tỷ lệ di cư cao do yếu tố kinh tế hoặc mùa vụ. Bài viết này sẽ cùng Cachchamcon.com tìm hiểu sâu hơn về thực trạng này, những thách thức mà các em phải đối mặt, và tia hy vọng cho tương lai.
Thực trạng đáng báo động của trẻ em “bị bỏ lại”
UNICEF cho biết, việc cha mẹ để con lại quê nhà trong thời gian ngắn hoặc dài hạn khá phổ biến, nhất là ở những khu vực có di cư theo mùa, chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp. Tuy nhiên, việc thiếu thống kê toàn cầu về số lượng trẻ em này là một trở ngại lớn. Dữ liệu về di cư bất hợp pháp và theo mùa còn hạn chế, và nhiều gia đình ngại báo cáo tình trạng thành viên gia đình sống ở nước ngoài.
Một số báo cáo quốc gia cho thấy quy mô vấn đề này đáng lo ngại. Tại Philippines, ước tính khoảng 27% trẻ em (tương đương 9 triệu trẻ) có ít nhất một trong hai người cha mẹ sống ở nước ngoài. Con số này tại Kyrgyzstan là khoảng 10% (259.000 trẻ). Thậm chí ở các quốc gia phát triển, tình trạng này cũng tồn tại, với nhiều nguyên nhân khác nhau như tìm kiếm cơ hội việc làm tốt hơn, học tập, hay đơn giản là một cuộc sống tốt hơn.
Ở Trung Quốc, theo báo cáo của Sixth Tone năm 2020, hơn 130 triệu trẻ em có cha mẹ di cư, chiếm tới 40% tổng số trẻ em trong nước. Tuy nhiên, một tín hiệu tích cực là tỷ lệ gia đình di cư có con “bị bỏ lại” tại Trung Quốc đã giảm dần trong thập kỷ qua, từ khoảng 70% năm 2010 xuống còn 50% năm 2020. Điều này cho thấy sự thay đổi tích cực trong chính sách và nhận thức xã hội.
Hình ảnh minh họa trẻ em tại vùng nông thôn Trung Quốc Trẻ em ở vùng nông thôn Trung Quốc, thường được ông bà chăm sóc khi cha mẹ đi làm ăn xa.
Những khó khăn và thách thức tâm lý
Câu chuyện của Thạch Phụng Minh, cô bé 12 tuổi trong phim tài liệu “Dòng sông khô cạn” của Đài NHK (Nhật Bản), là một minh chứng đau lòng cho những khó khăn mà trẻ em “bị bỏ lại” phải đối mặt. Cô bé sống trong sự cô đơn, bị bạn bè xa lánh, thiếu thốn tình cảm gia đình, và luôn mang trong mình nỗi buồn sâu thẳm. Nhật ký của em thể hiện rõ sự khao khát tình thương, sự cô độc và thiếu thốn của một đứa trẻ thiếu vắng sự quan tâm của cha mẹ.
Việc thiếu vắng sự chăm sóc trực tiếp của cha mẹ không chỉ ảnh hưởng đến mặt kinh tế mà còn gây ra những tổn thương tâm lý sâu sắc. Trẻ có thể bị trầm cảm, lo âu, tự ti, khó hòa nhập xã hội, và gặp nhiều vấn đề về hành vi. Thảm kịch 4 anh chị em ở Quý Châu (Trung Quốc) tự tử vì bị bỏ rơi đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về vấn đề này.
Tuy nhiên, cần phải nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện. Không phải tất cả trẻ em “bị bỏ lại” đều gặp phải những vấn đề tâm lý nghiêm trọng. Nhiều em được ông bà, người thân trong gia đình chăm sóc chu đáo và nhận được sự hỗ trợ tinh thần cần thiết.
Quan điểm tích cực và giải pháp
Mặc dù thực trạng đáng báo động, nhưng cũng cần tránh nhìn nhận vấn đề một cách tiêu cực và đầy định kiến. Cụm từ “trẻ em bị bỏ lại phía sau” cần được sử dụng một cách thận trọng để không làm gia tăng kỳ thị, phán xét sai lệch về người chăm sóc, hay tạo ấn tượng tiêu cực về tình trạng tâm lý của trẻ.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, đa số cha mẹ di cư vẫn dành sự quan tâm lớn đến con cái, thường xuyên liên lạc, gửi tiền về chu cấp, và có phong cách giáo dục lấy con làm trung tâm. Họ hy sinh để tạo điều kiện tốt hơn cho tương lai con em mình.
Hình ảnh minh họa nhật ký của bé gái bị bỏ lại Những dòng nhật ký thể hiện nỗi lòng của trẻ em “bị bỏ lại”.
Để hỗ trợ trẻ em “bị bỏ lại”, cần có sự phối hợp giữa chính phủ, gia đình, cộng đồng và các tổ chức xã hội. Cần có những chính sách hỗ trợ tài chính, giáo dục và chăm sóc sức khỏe cho các em. Quan trọng hơn, cần nâng cao nhận thức xã hội về vấn đề này, xóa bỏ định kiến và tạo điều kiện thuận lợi để trẻ em được phát triển toàn diện. Hơn nữa, việc xây dựng mạng lưới hỗ trợ tinh thần, kết nối cha mẹ với con cái, và tạo môi trường lành mạnh cho sự phát triển của trẻ là rất cần thiết.
Hình ảnh minh họa tình cảm gia đình Sự kết nối giữa cha mẹ và con cái vẫn rất quan trọng, dù khoảng cách địa lý có xa.
Kết luận: Vấn đề trẻ em “bị bỏ lại” là một thách thức lớn nhưng không phải là không có giải pháp. Với sự chung tay của cộng đồng và những chính sách hỗ trợ phù hợp, chúng ta có thể giúp các em vượt qua khó khăn, phát triển toàn diện và có một tương lai tươi sáng. Hãy cùng Cachchamcon.com đồng hành và tạo nên một thế giới tốt đẹp hơn cho trẻ em!
