Tỷ lệ sinh con tại Việt Nam đang giảm mạnh, xuống mức thấp nhất trong lịch sử, gây lo ngại về tương lai dân số quốc gia. Theo báo cáo mới nhất của Cục Dân số (Bộ Y tế), tổng tỷ suất sinh năm 2024 ước tính chỉ đạt 1,91 con/phụ nữ, thấp hơn nhiều so với chỉ tiêu đề ra (2,1 con/phụ nữ) và mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ). Việc này đặt ra bài toán cấp bách về việc cần có những chính sách hỗ trợ và khuyến khích sinh con để đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước.
Mức sinh giảm mạnh, chênh lệch giữa các vùng ngày càng lớn
Năm 2024 chứng kiến sự tiếp tục giảm mạnh tỷ lệ sinh con trên toàn quốc. Con số 1,91 con/phụ nữ là mức thấp nhất từ trước đến nay, giảm so với 2,01 con/phụ nữ năm 2022 và 2,11 con/phụ nữ năm 2021. Xu hướng này đặc biệt nghiêm trọng ở khu vực thành thị (ước tính 1,67 con/phụ nữ), trong khi nông thôn có mức sinh cao hơn (ước tính 2,08 con/phụ nữ), nhưng vẫn dưới mức sinh thay thế. Sự chênh lệch này cho thấy rõ sự tác động mạnh mẽ của kinh tế – xã hội đến quyết định sinh con của các gia đình.
Sự khác biệt về mức sinh giữa các vùng miền cũng đáng lưu ý. Trung du và miền núi phía Bắc (2,34 con/phụ nữ) và Tây Nguyên (2,24 con/phụ nữ) vẫn duy trì mức sinh tương đối cao, trong khi các vùng kinh tế – xã hội phát triển hơn như Đông Nam Bộ lại có mức sinh thấp nhất cả nước (ước tính 1,48 con/phụ nữ). Có đến 7/9 tỉnh có mức sinh giảm dưới mức sinh thay thế, và 13/21 tỉnh có mức sinh giảm sâu dưới mức này. Điều này cho thấy sự cần thiết của các chính sách cụ thể, phù hợp với từng vùng miền để giải quyết vấn đề.
Thống kê mức sinh năm 2024 cho thấy sự chênh lệch đáng kể giữa các vùng miền
Thiếu chính sách hỗ trợ, thúc đẩy sinh đủ hai con
Tại các tỉnh có mức sinh thấp, việc thiếu các chính sách hỗ trợ, khuyến khích sinh đủ hai con là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Ở nhiều địa phương, nguồn lực đầu tư cho công tác dân số còn hạn chế, các chương trình hỗ trợ chưa được triển khai hiệu quả, thậm chí việc hỗ trợ tránh thai ở một số nơi chỉ tập trung cho đối tượng nghèo, cận nghèo. Đây là một điểm yếu cần được khắc phục ngay để có thể thay đổi xu hướng giảm sinh hiện nay.
Dự báo tương lai dân số Việt Nam
Dự báo về dân số Việt Nam trong tương lai cho thấy những thách thức lớn nếu tình trạng giảm sinh này không được cải thiện. Nếu mức sinh tiếp tục giảm mạnh, dân số Việt Nam có thể bắt đầu giảm từ năm 2054, và mức giảm ngày càng nghiêm trọng trong những năm tiếp theo. Ngược lại, nếu mức sinh thay thế được duy trì, dân số vẫn sẽ tăng nhẹ. Điều này cho thấy tầm quan trọng cấp thiết của việc xây dựng và thực thi các chính sách hỗ trợ sinh con để đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của quốc gia.
Dự báo dân số Việt Nam trong tương lai cho thấy những thách thức lớn
Giải pháp cần thiết: Chính sách hỗ trợ và khuyến khích sinh con
Để giải quyết tình trạng này, cần có những giải pháp toàn diện, bao gồm: thúc đẩy và có các chính sách khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con; sửa đổi quy định về xử lý kỷ luật, không xử lý trường hợp sinh từ 3 con trở lên; tăng cường kiểm tra, giám sát, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về dân số; lồng ghép các yếu tố dân số vào chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Việc hoàn thiện dự thảo Luật Dân số và Đề án sửa đổi, bổ sung Chương trình Điều chỉnh mức sinh cũng là những bước đi quan trọng.
Cục Dân số cần tập trung mọi nguồn lực để hoàn thiện thể chế và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, thúc đẩy phong trào nhân dân thực hiện mỗi gia đình sinh đủ hai con, nuôi dạy con tốt, xây dựng gia đình tiến bộ, hạnh phúc.
Hãy cùng Cachchamcon.com đồng hành và tìm hiểu thêm thông tin về các chính sách hỗ trợ gia đình và nuôi dạy con để cùng xây dựng một tương lai tươi sáng cho đất nước.
