Tổng tỷ suất sinh năm 2024 ước tính chỉ đạt 1,91 con/phụ nữ, thấp hơn 0,05 con/phụ nữ so với năm 2023 và không đạt mục tiêu 2,1 con/phụ nữ. Tình trạng mức sinh thấp hơn mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ) đang là thách thức lớn, đặc biệt tập trung ở khu vực thành thị. Bài viết này sẽ phân tích hiện trạng, nguyên nhân và giải pháp để duy trì mức sinh thay thế tại Việt Nam.
Hiện Trạng Mức Sinh Theo Vùng Miền
Năm 2024, cả khu vực thành thị (1,67 con/phụ nữ) và nông thôn (2,08 con/phụ nữ) đều ghi nhận mức sinh thấp hơn mức sinh thay thế. Sự chênh lệch mức sinh giữa các vùng miền rất đáng kể. Trung du và miền núi phía Bắc (2,34 con/phụ nữ) và Tây Nguyên (2,24 con/phụ nữ) vẫn duy trì mức sinh cao hơn, trong khi đó, Đông Nam Bộ ghi nhận mức sinh thấp nhất cả nước (1,48 con/phụ nữ). Các vùng kinh tế – xã hội khác có mức sinh xấp xỉ hoặc thấp hơn mức sinh thay thế.
Cụ thể hơn:
- 9 tỉnh thuộc vùng mức sinh thay thế: 7/9 tỉnh có mức sinh giảm dưới mức sinh thay thế.
- 21 tỉnh thuộc vùng mức sinh thấp: 13/21 tỉnh có mức sinh giảm sâu dưới mức sinh thay thế. Thiếu chính sách và mô hình can thiệp hỗ trợ người dân sinh đủ hai con.
- 33 tỉnh thuộc vùng mức sinh cao: 10/33 tỉnh có mức sinh giảm xuống xấp xỉ mức sinh thay thế. Việc hỗ trợ sử dụng biện pháp tránh thai còn hạn chế, đặc biệt ở một số địa phương ngân sách chỉ đáp ứng miễn phí cho hộ nghèo, cận nghèo và đối tượng bảo trợ xã hội.
Chính Sách Khuyến Khích Sinh Con: Thành Phố Hồ Chí Minh & Hải Phòng
Để giải quyết vấn đề mức sinh thấp, nhiều chính sách khuyến khích sinh con đã được ban hành. Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Nghị quyết số 40/2024/NQ-HĐND, hỗ trợ 3 triệu đồng cho phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi và 2 triệu đồng cho phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh thuộc hộ nghèo, cận nghèo, đối tượng bảo trợ xã hội, và người dân sống tại xã đảo khi thực hiện tầm soát trước sinh và sơ sinh. Bên cạnh đó, thành phố cũng đang xem xét hỗ trợ miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến trung học phổ thông và hỗ trợ chi phí khám sức khỏe trước hôn nhân và sàng lọc trước/sau sinh.
Tại Hải Phòng, mức sinh được duy trì ở mức sinh thay thế trong nhiều năm (2,16 con/phụ nữ năm 2009, 2,20 con/phụ nữ năm 2019, 2,19 con/phụ nữ năm 2023). Tuy nhiên, xu hướng giảm sinh vẫn đáng lo ngại, tỷ lệ vô sinh, hiếm muộn gia tăng, và xu hướng kết hôn muộn, sinh con muộn đang là thách thức. Thành phố đã bố trí gần 12 tỷ đồng để hỗ trợ các chính sách khuyến khích duy trì mức sinh thay thế.
Cần giải pháp phù hợp để duy trì mức sinh thay thế
Giải Pháp Đồng Bộ Để Duy Trì Mức Sinh Thay Thế
Để giải quyết vấn đề này một cách hiệu quả, cần có giải pháp đồng bộ từ nhiều phía. Các chính sách hỗ trợ dịch vụ kế hoạch hóa gia đình, xử lý tai biến do sử dụng biện pháp tránh thai, hỗ trợ các cặp vợ chồng sinh đủ hai con sử dụng biện pháp tránh thai lâu dài, và khen thưởng các địa phương có thành tích tốt trong việc nâng cao chất lượng dân số là rất cần thiết. Một số tỉnh mức sinh cao đã bắt đầu cung cấp miễn phí thuốc tránh thai cho người dân.
Tuy nhiên, việc triển khai các chính sách cần được thực hiện đồng bộ và hiệu quả hơn nữa. Cần có sự đầu tư mạnh mẽ hơn vào công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là giới trẻ, về tầm quan trọng của việc duy trì mức sinh thay thế.
Kết Luận
Mức sinh thấp hơn mức sinh thay thế là một vấn đề nghiêm trọng cần được giải quyết kịp thời. Việc ban hành và triển khai các chính sách hỗ trợ, kết hợp với các biện pháp tuyên truyền và nâng cao nhận thức là vô cùng quan trọng. Cachchamcon.com hy vọng những thông tin trên sẽ giúp các gia đình hiểu rõ hơn về vấn đề này và cùng chung tay xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho đất nước.
