Thôn Rồ Ôn, xã Phước Hà, Ninh Thuận – nơi nghề mây tre đan truyền thống của người Raglay vẫn được gìn giữ và phát triển, mang lại cuộc sống ấm no cho người dân. Câu chuyện về sự bền bỉ, cần mẫn và khéo léo của những người nghệ nhân đang góp phần làm giàu thêm bức tranh văn hoá đa sắc màu của vùng đất này.
Những ngày tháng 12/2024, khi ghé thăm thôn Rồ Ôn, chúng tôi được chứng kiến một khung cảnh làng quê thanh bình, trù phú. Cánh đồng lúa trúng mùa, nông dân hớn hở thu hoạch, không khí rộn ràng tràn ngập khắp nơi. Sự no ấm, hạnh phúc hiện lên rõ nét trên gương mặt của người dân Raglay, đặc biệt là nhờ sự kết hợp giữa canh tác nông nghiệp và nghề mây tre đan – nghề truyền thống đã gắn bó với họ hàng trăm năm.
Anh Tạ Yên Mới, Trưởng thôn Rồ Ôn cho biết, toàn thôn có 108 hộ với 447 khẩu, hầu hết là người Raglay. Bên cạnh 43 ha ruộng lúa được tưới tiêu chủ động từ hệ thống thủy lợi hồ Tân Giang (cho thu hoạch 2 vụ/năm) và 80 ha đất nương rẫy, nghề mây tre đan đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống của người dân. Việc kết hợp hài hòa giữa nông nghiệp và thủ công nghiệp đã tạo nên sự ổn định kinh tế đáng kể cho cộng đồng.
Chúng tôi tìm đến nhà bà Ta Cai Gia Thị Ớ, một nghệ nhân cao tuổi đã có hơn 50 năm gắn bó với nghề mây tre đan. Qua lời phiên dịch của anh Mới, bà Ớ kể lại hành trình gắn bó với nghề, từ thời con gái trên vùng chiến khu Anh Dũng cho đến khi định cư tại Rồ Ôn. Bà được mẹ truyền dạy nghề đan các vật dụng sinh hoạt từ mây tre, và sau năm 1975, bà đã tận dụng kỹ năng này để tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho gia đình. Những chiếc “chick” – sản phẩm mây tre phục vụ nhu cầu tín ngưỡng của người Chăm – do bà đan được thương lái thu mua với giá từ 100.000 đến 150.000 đồng/chiếc, mang lại thu nhập trung bình 3-4 triệu đồng/tháng, giúp gia đình bà thoát nghèo. Bà Ớ cũng không quên truyền dạy nghề cho các thế hệ sau, như bà Ta Cai Thị Tai, Chamalea Thị Ơi, và Ma Năng Thị Đuối, góp phần giữ gìn và phát triển nghề truyền thống.
Những chiếc chick tinh xảo, được đan tỉ mỉ bởi bàn tay khéo léo của người nghệ nhân Raglay.
Không xa nhà bà Ớ, chị Ané Thị Thủy cũng đang miệt mài đan lát. Chị mất cả tuần để lên núi tìm nguyên liệu và hơn 10 ngày để hoàn thành một tấm cà tăng dài 8 mét, rộng 1,2 mét, với hàng ngàn chiếc nan được đan kết chắc chắn. Sản phẩm của chị được thương lái thu mua với giá 150.000 đồng/mét, mang lại nguồn thu nhập đáng kể. Chồng chị, anh Pô Pôn Minh, lại là một nghệ nhân đan gùi nổi tiếng, mỗi chiếc gùi do anh làm ra có giá từ 500.000 đến 600.000 đồng.
Gia đình chị Ané Thị Thủy – hình ảnh tiêu biểu cho sự kết hợp giữa nghề mây tre đan và nông nghiệp, mang lại cuộc sống ấm no.
Nhờ sự kết hợp giữa nghề mây tre đan và canh tác nông nghiệp (2 sào ruộng và 2 con bò cái), cùng với sự hỗ trợ từ Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, gia đình chị Thủy có cuộc sống ổn định, đủ điều kiện cho con gái út học hành chu đáo. Chị Thủy chia sẻ: “Nghề đan mây tre tuy không làm giàu nhanh nhưng mang lại thu nhập ổn định, giúp chúng tôi có cuộc sống no đủ.”
Sản phẩm mây tre đan của người Raglay thôn Rồ Ôn, được thương lái thu mua và phân phối rộng rãi.
Nhờ sự nỗ lực của người dân và sự quan tâm của chính quyền địa phương, đến cuối năm 2024, thôn Rồ Ôn đã giảm được 31 hộ nghèo so với năm 2023. Với hơn 40 lao động tham gia, nghề mây tre đan không chỉ là nguồn thu nhập mà còn là nét văn hóa đặc sắc, góp phần bảo tồn và phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Dự án 3 thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế – xã hội và miền núi đã hỗ trợ thêm 21 con bò cái giống sinh sản cho 7 hộ cận nghèo, tiếp tục thúc đẩy quá trình thoát nghèo bền vững.
Tóm lại, câu chuyện về thôn Rồ Ôn là một minh chứng rõ nét cho việc giữ gìn và phát triển nghề truyền thống, góp phần nâng cao đời sống người dân. Đây cũng là một bài học quý giá về sự kết hợp hài hòa giữa nông nghiệp và thủ công nghiệp, tạo nên sự bền vững và thịnh vượng cho cộng đồng. Hãy cùng Cachchamcon.com tìm hiểu thêm những câu chuyện đầy cảm hứng khác về sự phát triển bền vững của các làng nghề truyền thống Việt Nam.
