Sự kiện các cựu Tổng thống Panama cùng lên tiếng phản đối những phát biểu của ông Donald Trump về Kênh đào Panama năm 2016 đã thu hút sự chú ý toàn cầu. Vậy, đâu là nguyên nhân khiến ông Trump có những tuyên bố gây tranh cãi về chủ quyền của con kênh lịch sử này? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lịch sử, tầm quan trọng và những cuộc tranh luận xoay quanh Kênh đào Panama.
Kênh đào Panama, một kỳ quan kỹ thuật, không chỉ là tuyến đường thủy quan trọng bậc nhất thế giới mà còn là biểu tượng của chủ quyền quốc gia Panama. Việc ông Trump từng công khai bày tỏ ý định đòi lại quyền kiểm soát kênh đào đã gây ra làn sóng phản đối mạnh mẽ từ chính phủ và người dân Panama. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, chúng ta cần nhìn lại lịch sử hình thành và phát triển của kênh đào.
Lịch sử Kênh đào Panama: Từ giấc mơ đến hiện thực
Ý tưởng xây dựng một kênh đào xuyên qua eo đất Panama đã xuất hiện từ lâu, nhằm rút ngắn đáng kể thời gian và chi phí vận chuyển giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Trước khi kênh đào hoàn thành, tàu thuyền phải vòng qua mũi cực Nam châu Mỹ, kéo dài hành trình hàng tháng trời.
Đầu thế kỷ 20, Tổng thống Theodore Roosevelt của Mỹ đã đặt mục tiêu xây dựng kênh đào này. Tuy nhiên, vùng đất lúc đó thuộc quyền kiểm soát của Colombia. Để đạt được mục đích, Mỹ đã ủng hộ sự thành lập nước Cộng hòa Panama vào năm 1903, tách khỏi Colombia. Một hiệp định được ký kết, cho phép Mỹ kiểm soát một vùng đất rộng lớn để xây dựng kênh đào, trong khi Panama nhận được khoản tiền bồi thường.
Ảnh xây dựng kênh đào Panama – giai đoạn Mỹ kiểm soátẢnh minh họa: Quá trình xây dựng đầy gian khổ của kênh đào Panama.
Quá trình xây dựng kênh đào vô cùng gian nan, ước tính đã có từ 5.600 đến 25.000 người thiệt mạng do tai nạn và bệnh tật. Năm 1914, kênh đào Panama chính thức khánh thành, mở ra một kỷ nguyên mới cho giao thương quốc tế. Mỹ kiểm soát hoàn toàn kênh đào cho đến năm 1977, khi hai nước ký kết hiệp định trao trả quyền quản lý cho Panama vào năm 1999.
Tranh cãi về phí sử dụng và ảnh hưởng của Trung Quốc
Sau khi Panama hoàn toàn kiểm soát kênh đào, lượng tàu thuyền qua lại tăng đột biến, dẫn đến việc mở rộng quy mô kênh đào. Tuy nhiên, hạn hán thường xuyên xảy ra đã làm giảm mực nước, ảnh hưởng đến hoạt động của kênh. Việc này buộc chính quyền Panama phải hạn chế lưu lượng tàu và tăng phí sử dụng.
Ông Trump đã chỉ trích mức phí này là “nực cười” và “bất công”, cho rằng nó không tương xứng với sự hỗ trợ của Mỹ trong quá khứ. Tuy nhiên, chính quyền Panama khẳng định mức phí được tính toán dựa trên nhu cầu sử dụng và lượng hàng hóa vận chuyển.
Ảnh khóa nước kênh đào PanamaẢnh minh họa: Hệ thống khóa nước phức tạp của kênh đào Panama.
Một yếu tố khác khiến ông Trump quan tâm là sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực. Sau khi Panama thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc và chấm dứt quan hệ với Đài Loan, sự hiện diện của các công ty Trung Quốc tại các cảng biển và hạ tầng xung quanh kênh đào ngày càng tăng. Điều này đã làm dấy lên lo ngại về an ninh quốc gia của Mỹ.
Phản ứng của Panama và Trung Quốc
Chính phủ Panama đã bác bỏ mọi cáo buộc về sự kiểm soát của Trung Quốc đối với kênh đào và khẳng định chủ quyền tuyệt đối của mình. Trung Quốc cũng tuyên bố tôn trọng chủ quyền của Panama và coi kênh đào là tuyến đường thủy quốc tế trung lập.
Ảnh tàu thuyền qua kênh đào PanamaẢnh minh họa: Tầm quan trọng của kênh đào Panama đối với thương mại toàn cầu.
Kết luận
Kênh đào Panama không chỉ là một tuyến đường thủy quan trọng mà còn là biểu tượng của chủ quyền quốc gia Panama. Những tuyên bố của ông Trump về việc đòi lại quyền kiểm soát kênh đào đã phản ánh những lo ngại về an ninh quốc gia và cạnh tranh địa chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc. Tuy nhiên, chính quyền Panama đã kiên quyết bảo vệ chủ quyền của mình, khẳng định tầm quan trọng của kênh đào đối với nền kinh tế quốc gia và sự phát triển toàn cầu. Để hiểu rõ hơn về vấn đề phức tạp này, hãy cùng tìm hiểu thêm thông tin trên Cachchamcon.com, nơi chúng tôi luôn cập nhật những kiến thức bổ ích và đáng tin cậy cho bạn.
