Mỗi khi nghe giai điệu “Cút ca cút kít/Làm ít ăn nhiều/Nằm đâu ngủ đấy/Nó lấy mất cưa Lấy gì mà kéo…”, ta lại nhớ về tuổi thơ hồn nhiên với những vòng quay bất tận. Đánh quay – trò chơi dân gian quen thuộc – vẫn còn sống động, đặc biệt là ở Bình Liêu, Quảng Ninh, nơi nó khoác lên mình vẻ đẹp độc đáo và ý nghĩa sâu sắc.
Không chỉ là trò chơi giải trí đơn thuần, đánh quay ở Bình Liêu còn là một phần văn hóa đặc sắc của người Sán Chỉ. Hãy cùng Cachchamcon.com khám phá bí quyết đằng sau những vòng quay kỳ diệu này!
Gìn giữ nét văn hóa truyền thống độc đáo
Vào dịp lễ hội văn hóa các dân tộc ở Bình Liêu (thường diễn ra cuối tháng 4 đến giữa tháng 5), du khách sẽ được chứng kiến những màn thi đấu đánh quay đầy ấn tượng của các bà, các mẹ người Sán Chỉ. Năm 2024, huyện Bình Liêu đã tổ chức Ngày hội văn hóa các dân tộc với nhiều hoạt động sôi nổi, trong đó có giải thi đấu đánh quay, thu hút đông đảo người tham gia. Đây không chỉ là dịp để giao lưu, thể hiện tài năng mà còn là cách để gìn giữ và phát huy nét văn hóa truyền thống quý báu.
Những con quay khổng lồ của người Sán ChỉNhững con quay có kích thước lớn, được làm từ gỗ cứng và đòi hỏi sự khéo léo trong chế tác.
Chỉ cần một khoảng đất trống nhỏ, bên bờ ruộng, sườn đồi hay bờ suối, trò chơi đánh quay đã có thể diễn ra. Sự đơn giản này đã giúp trò chơi trở nên phổ biến trong các thôn bản của người Sán Chỉ, không phân biệt nam nữ. Thậm chí, nhiều phụ nữ ở đây còn được mệnh danh là những “cao thủ” đánh quay thực thụ!
Những con quay kỳ diệu: Hơn cả trò chơi trẻ em
Điều đặc biệt của trò đánh quay ở Bình Liêu chính là kích thước của những con quay. Chúng thường có đường kính lên đến 20cm, được làm từ gỗ cứng như gỗ dẻ, gỗ gụ, đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ trong quá trình chế tác để đảm bảo độ cân bằng và thời gian quay lâu (có thể lên đến cả chục phút).
Luật chơi tương tự như trò chơi cù của trẻ em đồng bằng: người chơi dùng lực toàn thân đánh quay xuống đất, sau đó cố gắng làm cho con quay của đối thủ ngừng quay. Ai đánh trúng và con quay của mình quay lâu hơn thì thắng cuộc.
Sức mạnh và sự khéo léo trong mỗi vòng quayNgười chơi cần sức khỏe, sự khéo léo để con quay xoay lâu trên mặt đất.
Con quay xoay tròn tượng trưng cho sự vận động không ngừng của cuộc sống và đất trời. Theo quan niệm của người dân nơi đây, người đàn ông giữ cho con quay quay lâu thể hiện sự khéo léo, bản lĩnh trong việc xoay xở cuộc sống và chăm lo gia đình. Tuy nhiên, hiện nay, phụ nữ cũng tích cực tham gia trò chơi này, thể hiện sự năng động và không hề thua kém phái mạnh.
Niềm vui của cộng đồng trong những vòng quayCác bà, các mẹ tham gia hội thi giao lưu đánh quay, tạo nên không khí náo nhiệt và vui tươi.
Chị Trần Thị Hà (thôn Ngàn Pạt, xã Lục Hồn) chia sẻ: “Không chỉ trong lễ hội, mà ngày thường, chị em phụ nữ trong thôn cũng thường tụ tập chơi đánh quay sau những giờ lao động vất vả”. Chị Trần Thị Làu (thôn Nặm Tút) cũng hào hứng cho biết: “Chúng tôi muốn chứng minh rằng phụ nữ cũng khéo léo, không thua kém gì đàn ông trong việc xoay xở cuộc sống gia đình”.
Kết luận: Hơn cả một trò chơi
Đánh quay ở Bình Liêu không chỉ đơn thuần là một trò chơi dân gian mà còn là hoạt động văn hóa gắn kết cộng đồng, mang đến niềm vui và sự thư giãn sau những giờ lao động. Những vòng quay diệu kỳ ấy như một lời chúc cho một tương lai tốt đẹp hơn, gìn giữ và phát triển nét văn hóa đặc sắc của người Sán Chỉ. Hãy cùng Cachchamcon.com tìm hiểu thêm nhiều hoạt động văn hóa thú vị khác nữa nhé!
