Việt Nam đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng về mức sinh giảm, đặc biệt ở khu vực đô thị. Tỷ lệ sinh hiện nay chỉ đạt 1,7-1,8 con/phụ nữ, thấp hơn mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ). Để giải quyết vấn đề này, Bộ Y tế đang đề xuất một chính sách dân số mới, tập trung vào giải pháp toàn diện hơn, thay vì các biện pháp xử phạt như trước đây.
Từ chính sách cứng nhắc đến khuyến khích tự nguyện
Trước đây, chính sách dân số Việt Nam áp dụng các biện pháp xử lý kỷ luật đối với công chức, đảng viên sinh con thứ ba trở lên. Tuy nhiên, nhận thức về dân số và phát triển xã hội đã thay đổi. Chính sách mới sẽ loại bỏ các quy định xử phạt này, chuyển hướng sang tuyên truyền và khuyến khích các gia đình tự nguyện thực hiện kế hoạch hóa gia đình thông qua các biện pháp hỗ trợ. Ông Lê Thanh Dũng cho biết đây là một phần trong chiến lược duy trì mức sinh thay thế của quốc gia.
Nguyên nhân dẫn đến mức sinh giảm và giải pháp toàn diện
Mức sinh giảm mạnh trong hai thập kỷ qua, đặc biệt ở thành thị, do nhiều yếu tố: thay đổi điều kiện sống, nâng cao trình độ học vấn, thay đổi nhu cầu phát triển cá nhân và sự nghiệp. Phụ nữ hiện nay có xu hướng kết hôn và sinh con muộn hơn. Sức ép kinh tế, chi phí sinh hoạt, giáo dục và chăm sóc con cái cũng là rào cản lớn.
Chính sách mới sẽ tập trung vào việc tạo môi trường thuận lợi hơn cho các gia đình:
- Nâng cao chính sách hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản: Đầu tư vào cơ sở vật chất và nhân lực y tế, đảm bảo tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao.
- Tăng cường các dịch vụ y tế, giáo dục và nhà ở: Đặc biệt chú trọng đến các khu vực khó khăn, vùng sâu, vùng xa, nhằm san bằng khoảng cách tiếp cận dịch vụ giữa các vùng miền.
- Hỗ trợ các nhóm đối tượng đặc thù: Tập trung hỗ trợ phụ nữ dân tộc thiểu số, gia đình ở vùng biên giới, hải đảo, và những người gặp khó khăn trong việc tiếp cận dịch vụ y tế và giáo dục.
- Đề cao sự tự quyết: Chính sách mới sẽ tôn trọng quyền tự quyết của các gia đình trong việc sinh con, đảm bảo sự cân bằng giữa mục tiêu quốc gia và quyền lợi cá nhân.
Chính sách hỗ trợ gia đình Hình ảnh minh họa: Chính sách hỗ trợ gia đình trẻ
Thực trạng đáng báo động và những thách thức phía trước
Theo Cục Dân số, mức sinh ba năm liên tiếp giảm dưới mức thay thế, đạt 1,96 con/phụ nữ năm 2023 và dự báo giảm xuống 1,91 con/phụ nữ năm 2024. Nếu xu hướng này tiếp tục, Việt Nam sẽ đối mặt với giảm dân số tự nhiên. Mất cân bằng giới tính khi sinh (112 bé trai/100 bé gái năm 2024) và già hóa dân số cũng là những vấn đề đáng lo ngại.
Một số địa phương như TP.HCM đã triển khai các chính sách hỗ trợ tài chính, ví dụ như hỗ trợ 3 triệu đồng cho phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi. Tuy nhiên, các chính sách này chỉ mang tính khuyến khích và chưa đủ để giải quyết vấn đề triệt để. Giải pháp cần sự đồng bộ, bao gồm hỗ trợ tài chính, giáo dục, y tế, nhà ở và an sinh xã hội.
Hướng tới một chiến lược đồng bộ và bền vững
Giải quyết vấn đề mức sinh thấp đòi hỏi sự chung tay của toàn bộ hệ thống chính trị và sự đồng thuận của cộng đồng. Chiến lược dài hạn cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các chính sách về giáo dục, y tế, an sinh xã hội và phát triển kinh tế, tạo môi trường ổn định và đầy đủ để các gia đình nuôi dạy con cái. Chỉ khi đó, Việt Nam mới có thể xây dựng một xã hội phát triển bền vững và công bằng cho các thế hệ tương lai.
Hãy cùng Cachchamcon.com tìm hiểu thêm các thông tin hữu ích về chăm sóc sức khỏe, giáo dục và nuôi dạy con cái để xây dựng một gia đình hạnh phúc và vững mạnh.
