Mức sinh tại Việt Nam đang giảm mạnh, xuống dưới mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ) trong 3 năm liên tiếp. Năm 2023, con số này là 1,96 con/phụ nữ, và dự báo giảm xuống còn 1,91 con/phụ nữ vào năm 2024, mức thấp nhất trong lịch sử. Đây là một thách thức lớn đối với công tác dân số và sự phát triển bền vững của đất nước. Bài viết này sẽ phân tích nguyên nhân của tình trạng này và đề xuất các giải pháp được đưa ra.
Nguồn lực hạn chế và kết quả chưa đạt mục tiêu
Theo báo cáo tổng kết công tác dân số năm 2024 của Bộ Y tế, mặc dù nhận được sự quan tâm chỉ đạo từ chính phủ, công tác dân số vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Chỉ tiêu về tuổi thọ trung bình đạt vượt kế hoạch (74,5 tuổi so với kế hoạch 73,8 tuổi), nhưng hai chỉ tiêu quan trọng khác là tỷ số giới tính của trẻ em mới sinh và tổng tỷ suất sinh lại không đạt được. Thậm chí, các chỉ tiêu chuyên môn chỉ đạt được 1/8 mục tiêu đề ra, bao gồm cả việc sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại. Điều này cho thấy nguồn lực đầu tư cho công tác dân số còn rất thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế.
Ông Lê Thanh Dũng – Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế)Ông Lê Thanh Dũng – Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế)
Bên cạnh những kết quả tích cực như hoàn thiện hồ sơ đề xuất xây dựng Luật Dân số, báo cáo sơ kết 7 năm thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW, và ban hành nhiều Nghị quyết về chính sách dân số ở địa phương, thực tế cho thấy mức sinh giảm mạnh, mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn ở mức cao (112/100 vào năm 2024), và công tác truyền thông, cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản còn nhiều bất cập. Sự thay đổi trong bộ máy tổ chức cũng ảnh hưởng đến hiệu quả công việc. Kết quả là, 2/3 chỉ tiêu cơ bản và 7/8 chỉ tiêu chuyên môn năm 2024 đều không đạt kế hoạch.
Giải pháp quyết liệt cho năm 2025 và những năm tiếp theo
Năm 2025 là năm cuối cùng thực hiện kế hoạch 5 năm 2021-2025 và giai đoạn 1 của Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030. Để đạt được các chỉ tiêu đề ra, Bộ Y tế và các bộ ngành liên quan cần triển khai nhiều giải pháp quyết liệt.
Hoàn thiện thể chế và chính sách:
- Hoàn thành dự thảo Luật Dân số để trình Quốc hội vào năm 2025, nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 21-NQ/TW.
- Xây dựng và trình các đề án về dân số được giao tại Nghị quyết số 137/NQ-CP và Nghị quyết số 68 NQ/CP.
- Xây dựng văn bản bãi bỏ hoặc ngưng hiệu lực đối với các quy định về số con trong Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12 và Pháp lệnh số 06/2023/PL-UBTVQH1.
Tăng cường nguồn lực và ổn định bộ máy:
- Tăng cường đầu tư nguồn lực cho công tác dân số từ trung ương đến địa phương.
- Ổn định tổ chức, bộ máy và cán bộ làm công tác dân số ở các cấp.
- Đề xuất đưa chỉ tiêu về dân số vào nghị quyết đại hội đảng các cấp.
Nâng cao nhận thức cộng đồng:
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động để người dân hiểu rõ chính sách dân số và chủ động thực hiện.
- Thúc đẩy phong trào mỗi gia đình sinh đủ hai con, nuôi dạy con tốt, xây dựng gia đình hạnh phúc.
- Tăng cường truyền thông về việc không lựa chọn giới tính khi sinh và nâng cao chất lượng dân số.
Việc giải quyết vấn đề dân số giảm mạnh đòi hỏi sự nỗ lực của toàn xã hội. Cachchamcon.com hy vọng những thông tin trên sẽ góp phần nâng cao nhận thức và thúc đẩy các giải pháp hiệu quả để bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước.
