Ngày Dân số Việt Nam 26/12 đánh dấu cột mốc quan trọng trong việc đánh giá tình hình dân số và hoạch định chiến lược phát triển bền vững. Năm 2024, khi Việt Nam đang bước vào giai đoạn thứ năm thực hiện Chiến lược Dân số đến năm 2030, nhiều thách thức nổi lên đòi hỏi giải pháp toàn diện. Mức sinh đang giảm xuống mức thấp kỷ lục (ước tính 1,96 con/phụ nữ năm 2023), đặt ra bài toán duy trì mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc. Bên cạnh đó, tốc độ già hóa dân số đang diễn ra nhanh chóng, dự báo Việt Nam sẽ trở thành quốc gia có dân số già vào năm 2036 và xã hội siêu già vào năm 2049.
Xu hướng đáng báo động: Mức sinh thấp và già hóa dân số nhanh
Việc mức sinh giảm xuống thấp nhất trong lịch sử (1,96 con/phụ nữ năm 2023) là một tín hiệu đáng báo động. Xu hướng này, nếu không được kiểm soát, sẽ gây ra nhiều hệ lụy về kinh tế – xã hội trong tương lai. Đồng thời, tốc độ già hóa dân số nhanh hơn nhiều so với các quốc gia khác đặt ra áp lực lớn lên hệ thống an sinh xã hội, y tế và chăm sóc người cao tuổi. Tỷ số giới tính khi sinh vẫn ở mức cao (112 bé trai/100 bé gái năm 2023), cần có những biện pháp mạnh mẽ để điều chỉnh. Những vấn đề khác như tảo hôn, hôn nhân cận huyết, mang thai ở tuổi vị thành niên cũng cần được giải quyết triệt để.
Cán bộ y tế hướng dẫn bà mẹ chăm sóc trẻ sơ sinh tại Trung tâm Y tế huyện Đam RôngAlt: Cán bộ y tế tận tâm hướng dẫn bà mẹ chăm sóc trẻ sơ sinh, đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Giải pháp toàn diện cho tương lai bền vững
Để đối phó với những thách thức này, cần có một chiến lược toàn diện, bao gồm:
1. Chính sách hỗ trợ gia đình:
- Thúc đẩy mức sinh thay thế: Triển khai các chính sách hỗ trợ tài chính, chăm sóc sức khỏe sinh sản, và giáo dục sớm cho trẻ em, khuyến khích các gia đình sinh đủ hai con. Cần có sự linh hoạt trong chính sách, phù hợp với từng vùng miền, điều kiện kinh tế – xã hội khác nhau. Khẩu hiệu “Dừng ở hai con để nuôi, dạy cho tốt” (khu vực mức sinh cao) và “Mỗi gia đình, cặp vợ chồng sinh đủ hai con” (khu vực mức sinh thấp) cần được truyền thông hiệu quả.
2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực:
- Đầu tư vào giáo dục và đào tạo: Đảm bảo chất lượng giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội. Đầu tư vào nghiên cứu khoa học và công nghệ để nâng cao năng suất lao động.
3. Phát triển kinh tế bền vững:
- Tăng năng suất lao động: Tạo điều kiện thuận lợi cho việc làm, đặc biệt là đối với người cao tuổi, giúp họ tiếp tục đóng góp cho xã hội. Hỗ trợ phụ nữ duy trì tham gia thị trường lao động, đảm bảo sự bình đẳng giới.
4. Cải thiện hệ thống y tế và an sinh xã hội:
- Đầu tư vào y tế và chăm sóc sức khỏe: Nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, đặc biệt là chăm sóc sức khỏe sinh sản, chăm sóc người cao tuổi và trẻ em. Xây dựng hệ thống an sinh xã hội toàn diện, đảm bảo cuộc sống ổn định cho người già và người yếu thế.
Chị Ka Thuyên, nhân viên y tế thôn bản của thôn Hà Giang, xã Gia Bắc (huyện Di Linh) tuyên truyền về dân số -KHHGĐ cho các gia đình sinh con một bềAlt: Nhân viên y tế tận tụy tuyên truyền về kế hoạch hóa gia đình và chăm sóc sức khỏe cộng đồng, góp phần nâng cao chất lượng dân số.
Kết quả ban đầu và những nỗ lực tiếp theo
Tỉnh Lâm Đồng đã đạt được những kết quả khả quan trong việc thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 05/01/2024 của Chính phủ về hoạt động dân số và phát triển. Tuy nhiên, vẫn còn những chỉ tiêu chưa đạt, đòi hỏi sự nỗ lực hơn nữa trong việc triển khai các hoạt động kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ), kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh và nâng cao chất lượng dân số. Việc tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của vấn đề dân số là vô cùng cần thiết.
Người cao tuổi ở thôn 7 xã Lộc Ngãi (Bảo Lâm) biểu diễn văn nghệAlt: Hình ảnh người cao tuổi vui vẻ tham gia hoạt động văn nghệ, thể hiện tinh thần lạc quan và năng động của người cao tuổi.
Để xây dựng một tương lai bền vững, việc giải quyết bài toán dân số là vô cùng cấp thiết. Cùng chung tay hành động, chúng ta có thể tạo nên một xã hội phát triển thịnh vượng, gia đình hạnh phúc. Hãy cùng Cachchamcon.com tìm hiểu thêm các thông tin hữu ích về chăm sóc sức khỏe, giáo dục và nuôi dạy con cái để xây dựng một gia đình vững mạnh, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.
