Việt Nam hiện đang trong giai đoạn dân số vàng, mang lại nhiều lợi thế cho phát triển kinh tế – xã hội. Dân số phân bố hợp lý hơn, chất lượng nguồn nhân lực và chỉ số phát triển con người được cải thiện, tuổi thọ trung bình cũng ngày càng tăng. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu Chiến lược Dân số bền vững đến năm 2030 – duy trì mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ), quy mô dân số 104 triệu người – đòi hỏi những giải pháp toàn diện và hiệu quả hơn nữa.
Thách thức hiện hữu trong công tác dân số Việt Nam
Công tác dân số luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, xem là yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển đất nước. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết:
- Mức sinh chênh lệch giữa các vùng miền: Xu hướng giảm sinh xuất hiện ở nhiều khu vực, tạo ra sự mất cân bằng trong phát triển.
- Già hóa dân số nhanh: Việt Nam đang đối mặt với tốc độ già hóa dân số nhanh chóng, sớm trở thành quốc gia có dân số già.
- Tỷ số giới tính khi sinh cao: Vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn chưa được giải quyết triệt để.
- Tảo hôn và hôn nhân cận huyết: Tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết vẫn còn tồn tại và cần được khắc phục mạnh mẽ.
Để đảm bảo sự phát triển bền vững cho các thế hệ tương lai, Việt Nam cần tập trung nâng cao chất lượng dân số và giảm thiểu chênh lệch giữa các vùng miền. Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030, được ban hành theo Quyết định số 1679/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, đã đề ra 8 mục tiêu cụ thể, trong đó nổi bật là mục tiêu duy trì mức sinh thay thế và thích ứng với già hóa dân số.
Mục tiêu 1 nhấn mạnh việc duy trì mức sinh thay thế, giảm chênh lệch mức sinh giữa các vùng, đối tượng; giảm 50% chênh lệch mức sinh giữa nông thôn và thành thị, miền núi và đồng bằng; đảm bảo mọi phụ nữ được tiếp cận thuận tiện với các biện pháp tránh thai hiện đại và hỗ trợ sinh sản; giảm 2/3 số vị thành niên, thanh niên có thai ngoài ý muốn.
Mục tiêu 8 tập trung vào việc thích ứng với già hóa dân số, đẩy mạnh chăm sóc sức khỏe người cao tuổi: tạo môi trường thân thiện với người cao tuổi; hỗ trợ người cao tuổi tham gia sản xuất, kinh doanh; đảm bảo 100% người cao tuổi có thẻ bảo hiểm y tế và được chăm sóc sức khỏe toàn diện.
Giải pháp then chốt cho chiến lược dân số bền vững
Để đạt được các mục tiêu trên, Chiến lược Dân số đã đề ra các giải pháp trọng tâm:
-
Tăng cường lãnh đạo và chỉ đạo: Đưa công tác dân số thành nội dung trọng tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền; ban hành các nghị quyết, kế hoạch cụ thể hóa các mục tiêu chiến lược.
-
Hoàn thiện chính sách, pháp luật: Xây dựng gia đình hạnh phúc, bảo đảm hài hòa quyền và nghĩa vụ của người dân; hoàn thiện dự án Luật Dân số và các luật liên quan, phù hợp với Hiến pháp và điều ước quốc tế.
-
Nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống: Đẩy mạnh các chương trình thể dục thể thao, dinh dưỡng, sữa học đường; phát triển mạng lưới chăm sóc người cao tuổi.
-
Đầu tư nghiên cứu khoa học: Đưa nghiên cứu dân số và phát triển thành nhiệm vụ quốc gia; cung cấp bằng chứng khoa học cho hoạch định chính sách, đặc biệt là về duy trì mức sinh thay thế, tỷ số giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa dân số.
-
Đảm bảo nguồn lực tài chính: Tăng đầu tư từ ngân sách nhà nước; đa dạng hóa nguồn đầu tư từ cộng đồng, doanh nghiệp; xã hội hóa công tác dân số.
-
Kiện toàn tổ chức bộ máy: Tinh gọn, chuyên nghiệp hóa đội ngũ cán bộ làm công tác dân số; đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.
-
Tuyên truyền giáo dục: Tăng cường tuyên truyền về Nghị quyết Trung ương 21, nâng cao nhận thức về công tác dân số.
-
Hợp tác quốc tế: Chủ động hội nhập, tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực dân số; vận động nguồn vốn ODA, tài trợ nước ngoài.
Ảnh minh họa: Gia đình hạnh phúc
Kết luận: Thực hiện thành công Chiến lược Dân số bền vững đòi hỏi sự nỗ lực chung của toàn xã hội. Việc đầu tư vào nâng cao chất lượng dân số, thích ứng với già hóa dân số và đảm bảo sự phát triển bền vững là chìa khóa cho tương lai tươi sáng của đất nước. Hãy cùng Cachchamcon.com tìm hiểu thêm thông tin và kiến thức hữu ích để xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho thế hệ tương lai.
