Xu Hướng “Không Con” Ở Việt Nam: Sự Lựa Chọn Hay Bức Tắc? 

Ngày nay, việc lựa chọn có con hay không con đang trở thành một vấn đề được nhiều cặp đôi trẻ cân nhắc kỹ lưỡng. Xu hướng “không sinh con” hay còn gọi là Childfree, DINKs (Double Income, No Kids), thậm chí DINKWAD (Double Income, No Kids, With A Dog) đang dần phổ biến không chỉ ở các quốc gia phương Tây mà còn lan rộng tại Việt Nam, gây ra nhiều tranh luận và đặt ra những câu hỏi về xã hội hiện đại.

Bài viết này sẽ phân tích hiện trạng của xu hướng này tại Việt Nam, từ những lựa chọn cá nhân đến những tác động xã hội, cùng với đó là những góc nhìn đa chiều từ các chuyên gia.

Những Câu Chuyện Cuộc Sống “Không Con”

Nhiều cặp đôi trẻ hiện đại đang lựa chọn lối sống không con, với những lý do riêng. Lê Ngọc (34 tuổi, TP. HCM) và chồng đã cùng nhau trải qua 11 năm hôn nhân hạnh phúc mà không có con cái. Họ tận hưởng cuộc sống tự do, cùng nhau theo đuổi đam mê du lịch, ẩm thực, và xuất bản sách. Họ cho rằng hôn nhân là để ở bên nhau, cùng làm những điều yêu thích, chứ không nhất thiết phải gò bó theo những chuẩn mực truyền thống. alt-couple-hcm Ảnh minh họa: Cặp đôi hạnh phúc tận hưởng cuộc sống không con tại TP.HCM.

Khác với Lê Ngọc, Thu Uyên (32 tuổi, Hà Nội) lại phải đối mặt với áp lực từ gia đình và xã hội khi lựa chọn không sinh con. Dù có điều kiện kinh tế tốt và được chồng ủng hộ, Uyên vẫn phải chịu những lời chỉ trích cho rằng cô “ích kỷ” và “bất hiếu”. Trải nghiệm tuổi thơ không được tôn trọng, cảm giác “như người thừa” trong gia đình đã hình thành nên quan điểm sống này ở Uyên. alt-couple-hn Ảnh minh họa: Cặp đôi ở Hà Nội đối mặt với áp lực xã hội khi chọn lối sống không con.

Thế Anh (29 tuổi, TP. HCM) lại có một lý do khác: anh không thích trẻ con và không muốn bị ràng buộc bởi trách nhiệm làm cha. Hai năm trước, anh đã chủ động đi thắt ống dẫn tinh, thể hiện quyết tâm của mình. Sự lựa chọn này được bạn đời ủng hộ, người cũng có quan điểm không sinh con từ khi còn nhỏ sau khi chứng kiến mẹ mình suýt mất mạng vì sinh nở.

Xu Hướng Toàn Cầu Và Thực Trạng Việt Nam

Xu hướng “không sinh con” đã xuất hiện từ những năm 1990 ở các nước phương Tây và đang ngày càng phổ biến ở nhiều quốc gia châu Á như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc. Ở Việt Nam, mặc dù chưa phổ biến như ở các nước phát triển, nhưng xu hướng này đang dần xuất hiện, đặc biệt ở các thành phố lớn. Việc kết hôn muộn, sinh ít con, và trì hoãn sinh con đang ngày càng rõ rệt. Số liệu thống kê của Tổng cục Thống kê cho thấy phụ nữ có trình độ học vấn cao và thu nhập cao lại có xu hướng sinh ít con hơn.

Mức sinh của Việt Nam năm 2023 đã giảm xuống mức thấp nhất từ trước đến nay (1,96 con), thấp hơn mức sinh thay thế (2,1 con). TP. HCM đang dẫn đầu cả nước về tỷ lệ sinh thấp (1,32 con) và cũng là địa phương có tuổi kết hôn trung bình lần đầu cao nhất (30,4 tuổi). Để cải thiện tình hình, Sở Y tế TP. HCM đang có dự thảo chính sách thưởng 3 triệu đồng cho người sinh đủ hai con trước 35 tuổi.

Góc Nhìn Từ Các Chuyên Gia

Giáo sư xã hội học Hoàng Bá Thịnh (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng xu hướng không sinh con ở Việt Nam đang ngày càng rõ rệt, và dự báo đến những năm 2040-2050, lối sống DINK sẽ phổ biến hơn. Ông cho rằng điều này tập trung chủ yếu ở người trẻ thành thị, đặc biệt là phụ nữ hiện đại, có học thức và khả năng tự lập cao. alt-expert1 Ảnh minh họa: Giáo sư Hoàng Bá Thịnh phân tích xu hướng xã hội.

Ông Nguyễn Minh Thành, nghiên cứu sinh tâm lý học tại Đại học UCLouvain (Bỉ) và giảng viên Đại học Hoa Sen, lại nhìn nhận vấn đề từ góc độ tâm lý học. Ông cho rằng việc lựa chọn lối sống DINK không hoàn toàn do ích kỷ mà còn do sự an toàn khi sinh con mang lại. Chi phí nuôi dạy con cái cao, thời gian và công sức bỏ ra lớn, cùng với áp lực về kinh tế, thời gian và sức khỏe tâm thần đang là những yếu tố khiến nhiều cặp đôi đắn đo. alt-expert2 Ảnh minh họa: Ông Nguyễn Minh Thành phân tích từ góc độ tâm lý học.

Một nghiên cứu ở 42 quốc gia, trong đó có Việt Nam, cho thấy tỷ lệ cha mẹ kiệt sức ở Việt Nam là 1%, thấp hơn so với các nước châu Âu (5-7%). Tuy nhiên, nghiên cứu khác ở Ba Lan, Đức và Mỹ lại cho thấy 5-8% cha mẹ hối hận vì sinh con.

Kết Luận Và Hướng Đi

Xu hướng “không sinh con” ở Việt Nam là một hiện tượng phức tạp, chịu tác động từ nhiều yếu tố kinh tế, xã hội và tâm lý. Việc lựa chọn này không hoàn toàn là do sự ích kỷ, mà còn do nhiều áp lực và cân nhắc khác. Để giải quyết vấn đề dân số giảm, Nhà nước cần có những chính sách khuyến khích sinh con, hỗ trợ về y tế, giáo dục, và nuôi dạy con cái.

Cachchamcon.com hiểu rằng mỗi gia đình có những lựa chọn riêng. Chúng tôi luôn đồng hành cùng các bậc cha mẹ, sẵn sàng cung cấp thông tin và kiến thức hữu ích trong mọi giai đoạn nuôi dạy con cái, bất kể các bạn lựa chọn lối sống nào. Hãy liên hệ với Cachchamcon.com để được tư vấn thêm!