Trở lại xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình (Cao Bằng) – Di tích Quốc gia đặc biệt nơi thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Quân đội, chúng tôi không chỉ dâng hương tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ mà còn cảm nhận sâu sắc cuộc sống mới nơi ngọn nguồn cách mạng hào hùng này. Chuyến đi này không chỉ là hành trình về nguồn, mà còn là dịp để suy ngẫm về quá khứ vẻ vang và hướng đi tương lai cho vùng đất anh hùng này.
Khu di tích Quốc gia đặc biệt rừng Trần Hưng Đạo – nơi ghi dấu sự thành lập và hoạt động của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân (VNTTGPQ), tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam, mang một ý nghĩa đặc biệt với chúng tôi. Sự kết nối giữa Tam Kim và Thái Nguyên thể hiện rõ nét qua việc chỉ sau 5 tháng thành lập, Đội VNTTGPQ đã Nam tiến, hợp nhất với Đội Cứu quốc quân II thành Việt Nam Giải phóng quân tại xã Định Biên, huyện Định Hóa (Thái Nguyên) vào ngày 15/5/1945. Ba tháng sau, ngày 20/8/1945, đội quân anh dũng này đã giải phóng và thành lập chính quyền cách mạng Thái Nguyên. Chính vì mối liên hệ lịch sử sâu sắc này mà các hoạt động kỷ niệm 70 năm ngày 22/12 đã được kết nối giữa hai tỉnh, tạo nên một sự kiện trọng đại. Nơi đây cũng gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp – người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Hình ảnh toàn cảnh Khu di tích Quốc gia đặc biệt rừng Trần Hưng Đạo, nơi thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân.
Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, khu di tích đã được đầu tư nâng cấp đáng kể. Ba tuyến đường chính dẫn vào khu rừng Trần Hưng Đạo được nâng cấp, cùng với đó là việc chỉnh trang 5 điểm quan trọng: Cụm di tích rừng Trần Hưng Đạo (bao gồm địa điểm thành lập Đội VNTTGPQ, lán nghỉ, bếp ăn, mỏ nước, đỉnh Slam Cao); hang Thẳm Khẩu (trạm liên lạc); đồn Phai Khắt (nơi diễn ra trận đánh đầu tiên của Đội, ngày 25/12/1944); đồn Nà Ngần (nơi diễn ra trận đánh thứ hai, ngày 26/12/1944); và di tích Vạ Phá. Số lượng khách tham quan tăng đột biến, lên tới cả nghìn người mỗi ngày, cho thấy sức hút mạnh mẽ của di tích lịch sử này.
Không chỉ là di tích lịch sử, rừng Trần Hưng Đạo còn là một khu rừng nguyên sinh rộng hơn 201ha với vẻ đẹp hoang sơ, không khí trong lành, thu hút khách du lịch sinh thái. Đây là một tiềm năng to lớn cần được khai thác một cách hợp lý và bền vững.
Đồn Phai Khắt, nằm ở trung tâm xã Tam Kim, ban đầu là nhà của ông Nông Văn Lạc, bị giặc chiếm làm đồn. Trận đánh thắng lợi tại đây ngày 25/12/1944 đã ghi vào lịch sử hào hùng của dân tộc. Cùng với ông Nông Văn Lạc, chúng ta không thể quên 34 chiến sĩ Đội VNTTGPQ và những người con ưu tú của Tam Kim như Nông Văn Quang, Hoàng Văn Thái, Đàm Quang Trung, Bằng Giang, Doanh Hằng… Họ là những tấm gương sáng ngời cho các thế hệ mai sau noi theo.
Chị Nông Thị Mới, nguyên Trưởng Ban Tuyên giáo Huyện ủy Nguyên Bình, chia sẻ về sự kiện lịch sử trọng đại: Ngay khi trở về Cao Bằng (ngày 28/1/1941), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ đạo xây dựng các tổ chức Việt Minh thí điểm ở ba châu: Hòa An, Hà Quảng và Nguyên Bình. Tam Kim được chọn làm thí điểm, và từ đây phong trào cách mạng lan rộng khắp nơi. Năm 1942, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến mở lớp huấn luyện cán bộ tại Khuổi Dủ, Thẳm Gầu, Pù Minh, xã Tam Kim. Ngày 30/6/1942, tại thôn Dầm, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã kết nạp các đồng chí Dương Văn Đội (Trọng Khánh) và Nông Văn Lạc (Tán Thuật) vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Sự ra đời của Chi bộ Tam Kim do đồng chí Dương Mạc Hiếu làm Bí thư, sau đó là đồng chí Nông Văn Quang, đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử cách mạng địa phương. Nhân dân Tam Kim đã đóng góp to lớn vào việc xây dựng con đường Nam tiến, nối liền các căn cứ Cao Bằng, Bắc Sơn và Võ Nhai, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành Khu giải phóng.
Trước khi thành lập Đội VNTTGPQ, Bác Hồ đã chỉ thị: “Trong vòng một tháng phải có hoạt động gây tin tưởng cho các chiến sĩ và gây truyền thống hành động tích cực, nhanh chóng cho bộ đội”, và đặc biệt nhấn mạnh “Trận đầu ra quân phải đánh thắng”. Chiến thắng vang dội tại đồn Phai Khắt ngày 25/12/1944, tiếp theo là chiến thắng tại đồn Nà Ngần, đã làm rung chuyển quân thù và củng cố niềm tin chiến thắng cho nhân dân ta. Đây là những nốt nhạc đầu tiên của “Bản hùng ca vang mãi” của Quân đội nhân dân Việt Nam.
Hình ảnh học sinh tham quan và tìm hiểu về lịch sử tại Di tích lịch sử Tam Kim.
Tuy nhiên, bên cạnh niềm tự hào về lịch sử hào hùng, Tam Kim và Cao Bằng vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức về kinh tế. Ông Trương Phúc Hằng, một người con của Nguyên Bình, đã chia sẻ những trăn trở về việc phát triển kinh tế, thu hút nhân tài, khai thác tiềm năng du lịch lịch sử, cũng như phát triển nông nghiệp và công nghiệp. Câu chuyện về hạt dẻ của ông Hằng là một ẩn dụ về những ước mơ và hy vọng vào tương lai tươi sáng của vùng đất này. Cao Bằng cần có chính sách đặc thù, ưu tiên thu hút nhân tài và nguồn lực để phát triển bền vững.
Tóm lại, chuyến hành trình về nguồn tại Tam Kim không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao to lớn của các thế hệ cha anh đi trước mà còn là cơ hội để suy ngẫm về những bài học lịch sử quý báu và hướng đi cho tương lai. Cùng Cachchamcon.com, chúng ta hãy cùng chung tay xây dựng một Tam Kim giàu đẹp, xứng đáng với truyền thống lịch sử hào hùng của mình.
